Essentieprogramma: leren, verbinden en de democratische rechtsstaat beleven

Publicatiedatum 09-10-2025, 9:45

Het Essentieprogramma van de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering helpt startende Rijksambtenaren om hun werk in een bredere context te plaatsen. Docent Niels Rijke, wetgevingsjurist bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en deelneemster Valérie Héraud-Lagro, manager bij InterCoach, delen hun ervaringen.

“De Grondwet komt buiten tot leven” – Niels

Niels neemt deelnemers mee in de geschiedenis van de democratische rechtsstaat en de Grondwet. Niet vanuit een zaaltje, maar lopend langs iconische plekken in Den Haag. “Buiten, midden tussen de plekken waar onze geschiedenis tastbaar is, krijgt het verhaal een andere dimensie. Het komt meer tot leven.

Ik wil deelnemers laten zien dat de Grondwet niet vanzelfsprekend is, maar het resultaat van een lange geschiedenis. Het is iets om te koesteren en om je als ambtenaar voor in te zetten.”

Hij ziet zijn rol niet alleen als kennisoverdrager, maar ook als gids en gesprekspartner. “Deelnemers komen met verrassende vragen of inzichten waar ik zelf nog niet over had nagedacht. Dat inspireert mij weer. Zo leren we eigenlijk van elkaar.”

“Ik ben ambassadeur geworden van deze opleiding” – Valérie

Voor Valérie, die sinds kort bij de Rijksorganisatie voor Ontwikkeling Digitalisering en Innovatie (ODI) werkt, was het Essentieprogramma een echte eye-opener. “Mijn verwachtingen zijn overtroffen. Het gaf me niet alleen kennis, maar ook trots: je ziet hoeveel passie en vakmanschap er is binnen de Rijksoverheid. Ik zou dit iedereen aanraden die net begint.”

Haar overstap naar de Rijksoverheid, na een loopbaan in de zorg en commerciële sector, was soms overweldigend. “De overheid is groot en complex. Voor één financieel overzicht moet je met meerdere professionals schakelen. Dit programma hielp me die complexiteit beter te begrijpen.”

Wat haar het meest is bijgebleven? Het belang van kritisch denken. “Ambtenaren moeten tegenspraak durven bieden. Als niemand iets doet, verandert er nooit iets. Dat vond ik een waardevolle les.” Een inzicht dat ze ook meeneemt in haar werk bij InterCoach, waar coaching en intervisie ambtenaren helpen om stil te staan binnen de overheid.

Leren in dialoog

Beiden benadrukken dat het programma draait om uitwisseling. Niels: “Ik probeer mijn verhaal altijd te verbinden met de praktijk van de deelnemers. Dan gaat het echt leven.” Valérie vult aan: “De mix van theorie, dialoog en reflectie werkte voor mij goed. Misschien kan er nog wat meer tijd zijn voor persoonlijke reflectie, zodat je de stof echt kunt laten bezinken.”

De essentie: werken voor de samenleving

Zowel Niels als Valérie zijn het erover eens dat het programma verder gaat dan kennisoverdracht. Het draait om bewustwording. Niels: “Uiteindelijk doe je dit werk voor de samenleving. Grote begrippen als democratie en rechtsstaat klinken abstract, maar in je dagelijkse werk draag je daar heel concreet aan bij.” Valérie: “Ik voel me nu meer onderdeel van het grotere geheel. Ik ben zelfs meer geïnteresseerd geraakt in politieke processen, zoals de Miljoenennota. Dit programma heeft mijn blik verbreed.”

Samen bouwen aan de toekomst

Het Essentieprogramma blijkt niet alleen een kennismaking met structuren en geschiedenis, maar ook een bron van inspiratie en verbinding. Docenten zoals Niels brengen kennis en context en deelnemers zoals Valérie brengen frisse vragen en praktijkervaring. Samen maken zij de essentie van het programma zichtbaar: leren, verbinden en bijdragen aan een goed functionerende democratische rechtsstaat.

Ook deelnemen aan het Essentieprogramma?

Ben jij nieuw binnen de Rijksoverheid en wil je de bredere context van jouw werk beter begrijpen? Het Essentieprogramma helpt je om de democratische rechtsstaat, de rol van de ambtenaar en de verbinding tussen beleid en uitvoering beter te doorgronden.

Meld je hier aan en ontdek zelf hoe waardevol dit programma kan zijn voor jouw loopbaan binnen het Rijk.

Op deze pagina